سد بخار - تعاريف گروه سد بخار | Definitions of Steam Trap*

لایه مانع بخار (سد بخار)

ایجاد استانداردهای بالای عایق‌بندی حرارتی برای پوشش ساختمان‌ها به افزایش زیاد میزان اختلاف دمای بخشهای خارج و داخل عایق‌بندی بام و دیوارها و افزایش تعرق در بام و دیوارها منجر شده است. تغییر بعد بسیار زیاد ناشی از تغییر دمای پوشش بامهای تخت در بالای عایق‌بندی حرارتی دلیل اصلی معیوب شدن پوشش این بامها بوده است.

اختلاف دمای میان هوای گرم و مرطوب داخل ساختمان و هوای سرد خارج سبب می‌شود تا در اثر تعرق مصالح بام و دیوارها (فولاد، چوب و خود مواد عایق‌بندی) دچار پوسیدگی شوند. لذا باید به فکر عایق بخار نیز بود.

تغییر بعد بخشهایی از بام و دیوارها را که در خارج از لایه عایق‌بندی حرارتی قرار دارند می‌توان در محل همپوشانی پوششهای بام و دیوارها و با بهبود مصالح و اتصالات پوشش بامهای تخت کنترل کرد.

تعرق بخار آب را می‌توان با تهویه هوای فضاهای خالی و با اتصال لایه‌های نفوذپذیری از مواد ورقه‌ای به صورت لایه‌های مانع بخار یا سدهای بخار در میان هوای گرم و مرطوب داخل و بخشهای سرد بام و دیوارها کنترل کرد.

تعرق سطحی

این پدیده زمانی روی می‌دهد که دمای هوای گرم و مرطوب در اثر تماس با یک سطح سرد به صورت رطوبت بر سطح می‌نشیند.

ساخت سرد یا بام سرد

در مواردی که ورقهای فلزی پوشش بام بر روی یک لایه عایق حرارتی نصب می‌شوند، با نفوذ هوای گرم و مرطوب داخل ساختمان از درزهای میان عایق‌بندی حرارتی احتمال تعرق سطحی بخار آب در سطح سرد زیرین ورقهای پوشش بام وجود دارد.

به این شکل ساخت که در آن ورقهای پوشش بام یا دیوارها بر روی عایق‌بندی حرارتی نصب می‌شوند. گاهی اوقات ساخت سرد یا بام سرد گفته می‌شود.

این نام‌گذاری بدین خاطر است که ورقهای پوشش بام با هوای سرد خارج در تماس‌اند.

سد بخار یک لایه یا ورق پیوسته غیرمنقطع از مواد ناتراوا (نفوذناپذیر) است که به عنوان سد کاملی در برابر حرکت بخار آب موجود در هوا عمل می‌کند. به خاطر مشکلات عملی ناشی از ایجاد درزهای هوابند در میان ورقها یا مصالح پوشش زیرین و در اطراف نورگیرهای بام و لوله‌ها، در عمل ایجاد یک سد بخار هوابند غیرممکن است.

راه دیگر در جهت کاهش احتمال تعرق در سطح زیرین ورقهای پوشش بام که بر روی عایق‌بندی حرارتی نصب می‌شود. ایجاد یک فضای خالی پیوسته و معین در میان ورقهای پوشش و عایق‌بندی است که به طور مثبت به هوای خارج تهویه می‌شود. به طوری که حرکت هوا در این فضای خالی از ایجاد بخار آب و احتمال تعریق آن جلوگیری می‌کند.

برای تهویه مؤثر این فضای خالی، در هر طرف آن باید دریچه باز کافی جهت جریان یافتن هوا وجود داشته باشد. تهویه عرضی طبیعی به سرعت و جهت باد بستگی دارد و پیش‌بینی سطح دریچه لازم برای انجام تهویه کار غیرممکنی است. به ویژه در هوای سرد و ساکن که به هنگام ضرورت داشتن تهویه اغلب حالت سکون دارد.

در مواردی که در زیر فضای تهویه شده از عایقهای حرارتی الیافی یا اسفنجی با حبابهای بسته استفاده می‌شود، هوای سرد تهویه که در عایق‌بندی نفوذ می‌کند از تأثیر عایق‌بندی حرارتی می‌کاهد.

برای کاهش این تأثیر سطح بالای عایقهای حرارتی الیافی و اسفنجی را باید با کاغذ تنفسی پوشاند تا حرکت هوای سرد به داخل عایق‌بندی کاهش یابد و در همان حال به بخار رطوبت امکان عبور از میان عایق‌بندی و کاغذ منفذدار (تنفسی) به فضای تهویه شونده داده شود.

ساخت یک (بام سرد) با ورقهای پوششی روی عایق‌بندی حرارتی و فضای خالی تهویه شونده با کاغذ منفذدار بالای عایق‌بندی حرارتی و لایه مانع بخار پوشش داخلی می‌باشد.

تعرق درزی

بخار رطوبت موجود در هوا دارای فشاری است که با نام فشار بخار شناخته می‌شود. هوای داخل اکثر ساختمانهای گرم شده، بخار آب و در نتیجه فشار بخار بیشتری نسبت به هوای خارج دارد. این امر سبب می‌شود تا بخار داخل ساختمان از طریق مصالح بام و دیوارها به محیط خارج رانده شود.

در هوای سرد دمای پوشش بام تخت که بر روی لایه‌ای از عایق‌بندی حرارتی قرار دارد، پایین می‌آید. به خاطر اختلاف فشار بخار هوای داخل و خارج ممکن است بخارآب در عایق‌بندی حرارتی زیر پوشش نفوذ نماید. این پدیده را تعرق درزی می‌نامند، زیرا تعرق در شکاف‌ها، منافذ کوچک، فضاهای خالی و یا درزهای موجود در مصالح صورت می‌گیرد.

ساخت گرم یا بام گرم

بام که تکیه‌گاه پوشش و عایق‌بندی حرارتی را فراهم می‌سازد، توسط عایق‌بندی بالای خود در حد دمای داخلی باقی می‌ماند و بنابراین کمتر از حالتی که عایق‌بندی حرارتی در زیر آن انجام می‌شود در معرض تعرق سطحی قرار دارد. به خاطر اختلاف فشار بخار آب موجود در هوای گرم داخل و هوای سرد خارج، بخار از داخل به خارج رانده می‌شود.

این رانش بخار آب سبب می‌شود که در زمان پایین بودن دمای بیرون نسبت به داخل حرکت آهسته و پیوسته‌ای از بخار آب از طریق بام به سمت بالا وجود داشته باشد و زمانی که دمای خارج بالاتر از دمای داخل است این حرکت رو به پایین است.