آسفالت - تعاريف گروه آسفالت | Definitions of Asphalt

آسفالت

اصطلاحاً به مخلوط قیر و مصالح سنگی آسفالت می‌گویند.

از عمر آسفالت مدت زیادی نمی‌گذرد و این مخلوط که امروزه در سرتاسر دنیا به کار می‌رود، کمی بیش از یک قرن است که عملاً مورد استفاده بشر قرار گرفته است.

آسفالت گرم

لفظ آسفالت گرم، معمولاً به آن دسته از آسفالت‌ها اطلاق می‌گردد که در آنها قیر و مصالح سنگی در گرما مخلوط شده و همان‌طور گرماگرم نیز پخش می‌شوند.

انواع آسفالتهای گرم عبارتند از:

- آسفالت ماستیکی

- بتن آسفالتی

- رلد آسفالت

- اتوبان گوس آسفالت

- برلین گوس آسفالت

در ایران تنها بتن آسفالتی و در موارد استثنائی ماستیک مورد استفاده قرار می گیرند.

آسفالت ماستیکی

ابتدا سنگ آهک را خرد می‌کنند به گونه‌ای که تماماً از الک شماره 8 بگذرد. سپس به پودر حاصل %22 - 27 قیر خالص با درجه نفوذ 30 - 20 اضافه نموده و در دستگاه مخصوصی، مجهز به همزن قوی حدود 5 ساعت در حرارت 205 - 175 درجه سانتی‌گراد می‌پزند تا مخلوط یکنواختی حاصل شود. مخلوط یکنواخت فوق به نام ماستیک اصلی معروف است که برای پخش حمل شده و یا در قالب‌های مکعب شکل ریخته و در انبار نگهداری می‌کنند.

در هنگام پخش ماستیک اصلی را در دمای حدود 200 درجه سانتی‌گراد ذوب و گرم کرده و به آن 50 % وزنی‌اش مصالح شکسته یک اندازه 14 و یا 38 اینچ اضافه کرده و به کمک دست پخش می‌نمایند.

بتن آسفالتی

در این نوع آسفالت از مصالح شکسته با دانه‌بندی پیوسته و قیر خالص با درجه نفوذ 100 - 60 استفاده می‌شود و به همین دلیل نیز بتن آسفالتی نامیده می‌شود. بتن آسفالتی از جمله بهترین آسفالت‌های دنیا محسوب می‌شود و مصرف آن در سرتاسر دنیا رواج دارد و بایستی متذکر شد که تنها آسفالتی است که توسط روش خاصی طرح شده و ترکیب و خواص آن دقیقاً معلوم می‌گردد در صورتی که سایر انواع آسفالت‌ها، تنها از طریق تجربی تهیه می‌گردند و معیار خاصی ندارند.

یکی از روش‌های متداول طرح بتن آسفالتی که در ایران نیز رواج دارد روش مارشال است. منظور از طرح آسفالت، تعیین و مشخض نمودن معیارهائی است که بر اساس آن بتوان اولاً در کارگاه آسفالت تهیه نمود و ثانیاً بر اساس همان معیارها آسفالت پخش شده در سطح راه را کنترل نمود.

این معیارها عبارتند از:

1- وزن مخصوص واقعی آسفالت متراکم شده

2- درصد حجمی فضای خالی آسفالت متراکم شده

3- تاب فشاری آسفالت متراکم شده

4-  تغییرشکل نسبی آسفالت متراکم شده

5- درصد حجمی فضای خالی مصالح سنگی در آسفالت متراکم شده

طرح اختلاط بتن آسفالتی معمولاً شامل مراحل زیر است:

1- انتخاب مصالح سنگی درشت، ریزوفیلر

2- انتخاب حدود دانه‌بندی مطلوب

3- تعیین نسبت درصدهائی که مصالح سنگی درشت، ریزوفیلر باید با هم مخلوط شوند.

4- تعیین چگالی مصالح سنگی درشت، ریزوفیلر و چگالی قیر

5- تهیه نمونه‌های بتن آسفالتی با استفاده از مصالح سنگی و درصدهای مختلف قیر

6- تعیین چگالی نمونه‌های بتن آسفالتی تهیه شده

7- انجام آزمایش استقامت

8- رسم منحنی‌های تغییرات وزن مخصوص بتن آسفالتی، استقامت، درصد فضای خالی مصالح سنگی و درصد فضای خالی بتن آسفالتی، درصد فضای خالی مصالح سنگی پر شده با قیر، فضای خالی مصالح سنگی و روانی بتن آسفالتی، بر حسب درصدهای مختلف قیر مصرفی

9- تعیین درصد قیر بهینه

10- کنترل و تصحیح درصد قیر بهینه

 رلد آسفالت

 اتوبان گوس آسفالت

 برلین گوس آسفالت

 آسفالت حفاظتی ( آسفالت سرد)

آسفالت حفاظتی به آن دسته از مخلوطهای قیر و مصالح سنگی اطلاق می‌شود که برای پوشش و محافظت راه در مقابل عوامل جوی و جلوگیری از فرسایش بدنه راه به کار می‌روند. از مشخصات بارز این گونه آسفالت‌ها یکی نوع قیر است که قالباً از قیرهای مخلوط استفاده می‌شود و مصالح سنگی آنها معمولاً مصالح شکسته یک اندازه است. چون این آسفالت‌ها به طور سرد پخش می‌شوند لذا گاهی آنها را آسفالت سرد نیز می‌نامند.

 آسفالت حفاظتی یک و چند لایه‌ای

آسفالت حفاظتی یک لایه‌ای عبارت است از پخش یک قشر قیر که بلافاصله روی آن مصالح  سنگی شکسته و تمیز پخش می‌شود. در این نوع آسفالت از قیرهای مخلوط تندگیر (RC)، قیرهای مخلوط کندگیر (MC) و یا قیرهای خالص 300 - 200 می‌توان در آسفالت‌های حفاظتی یک لایه‌ای و چندلایه‌ای استفاده نمود.

چنانچه پس از پخش یک قشر قیر و پخش مصالح سنگی روی آن مجدداً یک قشر قیر پخش نماییم (پس از 5 - 4 روز) و بلافاصله مصالح شکسته (ریزتر از اولین قشر) پخش گردد ماحصل آسفالت حفاظتی دولایه‌ای است. معمول‌ترین آسفالت‌های حفاظتی چندلایه‌ای همان آسفالت حفاظتی دولایه‌ای است و به ندرت از آسفالت حفاظتی سه‌لایه‌ای استفاده می‌شود.

در آسفالت حفافظتی دولایه‌ای چون قشر دوم مصالح ریزدانه است و در لابلای مصالح قشر اول قرار می‌گیرد لذا ضخامت دولایه آسفالت حفاظتی تقریباً برابر ضخامت لایه اول می‌باشد.

 اجرای آسفالت‌های حفاظتی یک، چند لایه‌ای دارای محدودیت‌های زیر است:

 1- شرایط جوی باید مناسب مناسب باشد (هوای گرم و خشک، معمولاً در تابستان)

 2- سطحی که آسفالت حفاظتی روی آن پخش می‌شود باید کوبیده، تمیز و خشک باشد تا چسبندگی بین قشر آسفالت حفاظتی و قشر اساس بی‌نقص باشد.

 3- مقدار قیر و کندروانی آن باید با اندازه مصالح پخش شده هماهنگی داشته تا مصالح از قشر قیر جدا نشود.

 4- ترافیک سنگین و تند سبب کندن و جابجا شدن مصالح می‌شود لذا بایستی تا مدتی از عبور ترافیک سنگین و سریع جلوگیری به عمل آورد.

 5- عمر آسفالت‌های حفاظتی بیش از 5 - 3 سال نمی‌باشد لذا بایستی پس از سه سال بر روی آن آسفالت گرم اجرا شود،تا صدمه‌ای به قشر اساس وارد نشود.

سیل کت‌ها

سیل کت‌ها از انواع آسفالت‌های حفاظتی می‌باشند که به منظور اصلاح و مرمت بافت سطوح آسفالتی به کار گرفته می‌شود. اجرای سیل کت‌ها غالباً به این صورت است که پس از پخش یک قشر قیر همراه با پخش یک قشر مصالح شکسته روی سطوح آسفالتی می‌باشند ولی گاهی نیز تنها به پخش یک قشر قیر قناعت می‌شود.

سیل کت علاوه بر پر کردن ترک‌های سطح راه، آسفالت‌های کهنه و اکسیده را مجدداً تازه و احیا کرده، نشست‌ها و تغییرشکل‌های سطح راه را نسبتاً اصلاح نموده و سطح راه را زبره می‌نمایند تا لغزندگی آن از بین برود.

سیل کت‌ها انواع مختلفی دارند که هر یک در موارد خاصی به کار می‌روند:

سیل کت همراه با پخش مصالح

این نوع سیل کت شامل پخش یک قشر قیر و یک قشر مصالح شکسته روی سطح راه می‌باشد. قیر مورد استفاده از قیرهای مخلوط کندگیر (MC) یا زودگیر (RC) بوده و مصالح سنگی شکسته مورد استفاده دارای حداکثر اندازه 38 اینچ می‌باشد.

سیل کت بدون پخش مصالح

این نوع سیل کت شامل پخش یک قشر قیر مخلوط زودگیر و یا قیر امولسیون می‌باشد که به منظور احیای سطح آسفالت‌های کهنه و اکسیده و نیز پر کردن ترک‌های کوچک سطح راه به کار می‌رود.

اسلاری سیل

این سیل کت مخلوطی از قیر امولسیون (Ss)، مصالح ریزدانه و فیلر است که به کمک ماشین‌های مخصوصی مخلوط شده و در سطح راه پخش می‌شود. مواد فوق در دستگاه‌های مخصوص و در دمای محیط با نسبت‌های مشخص مخلوط شده و ماحصل به صورت گل شلی است که روی سطح راه پخش می‌گردد.

اسلاری سیل برای پر کردن ترک‌های سطح راه و نیز پوشش راه‌های آسفالته کهنه و اکسیده بسیار مناسب است.

این آسفالت از اختلاط مصالح و قیر مایع به کمک وسایل اختلاط نظیر گریدر یا هر وسیله مناسب دیگر در کنار راه تهیه می‌شود. از جمله مرایای این نوع آسفالت استفاده از مصالحی است که در کناره راه دپو شده است.

آسفالت مخلوط در محل را می‌توان به عنوان آسفالت قشر رویه یا به عنوان قشر اساس و یا زیر اساس در ساختمان راه به کار برد.

آسفالت سرد پیش‌اندود

مصالح شکسته با اندازه متوسط و قیر مخلوط (معمولاً کندگیر) در کارخانه آسفالت گرماگرم مخلوط شده و سپس در کارگاه انباشته می‌گردد تا قسمتی از حلال قیر مخلوط تبخیر شده و به اصطلاح، آسفالت عمل بیاید و مخلوط حاصل به طور سرد در سطح راه پخش می‌گردد.

این آسفالت برای پوشش راه‌های آسفالته کهنه و اکسیده و نیز برای لکه‌گیری به میزان وسیع مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پریمکت (اندود نفوذی)

پریمکت عبارت است از پخش یک قشر قیر مخلوط با ویسکوزیته کم در سطح راه غیر آسفالته (معمولاً روی اساس) به منظور آماده کردن سطح راه برای پخش قشر اسفالت.

پریمکت به تدریج در قشر اساس نفوذ نموده و قسمتی از خلل و فرج سطحی را اشغال نموده و در عین حال سطح قشر اساس را محکم می‌نماید و قیر باقیمانده در سطح راه باعث چسبیدن قشر آسفالت به بدنه راه می‌گردد.

تک کت

تک‌کت قشر بسیار نازکی از قیر مایع مخلوط (RCO) و یا قیر امولسیون رقیق شده می‌باشد که به منظورایجاد چسبندگی بین دو قشر آسفالت در سطح راه در دست ساخت پخش می‌شود.