خرپا
طبق تعریف خرپا از مجموعه اعضایی به وجود میآید که همگی در یک صفحه قرار داشته (خرپای مسطح) و ترکیب آنها یک شبکه مثلثی ایجاد مینماید.
در خرپاها فرض میشود که اعضا در انتهای خود به یکدیگر لولا شدهاند، بنابراین تنها شکل پایدار شکل مثلثی است.
پروفیلهای رایج در ساخت خرپا
در خرپاسازی میتوان بر حسب مورد از پروفیلهای فولادی زیر استفاده کرد:
1- استفاده از پروفیلهای(L وT) در خرپاهای سبک به نحوی که وترهای بالایی و پایینی از T و قطری از L استفاده میشود.
2- استفاده از پروفیلهای IPE یا IPB و و L به طوری که وترهای بالایی و پایینی از و اعضای قائم از IPE و IBE و قطری از 2L استفاده میشود.
3- استفاده از پروفیلهایی مثل (INP یا IPE) و (2U)
4- در طراحی خرپاهای بسیار سنگین از پروفیلهای IPB استفاده میکنند، ولی وترهای بالایی و پایینی به صورت افقی است.
5- استفاده از پروفیلهای قوطی مربع و مربع مستطیل
6- استفاده از پروفیلهای لولهای، تنها شکل استفاده از این پروفیلها بریدن و جفت جورکردن قطعات به یکدیگر است. استفاده از این پروفیل در صنایع جراثقالسازی اهمیت بسیار دارد.
بادبند در ساختمانهای خرپایی
چون مقاومت قابهای خرپایی در برابر نیروهای عمود بر صفحه قابهای خرپایی بسیار کم است لذا برای بالابردن مقاومت در امتداد عمود بر قابهای خرپایی از بادبندها استفاده میشود.
بادبندها باعث میشوند که سیستم قابهای خرپایی حالت قفسه را پیدا کند. این قفسه در جهات مختلف تحت تأثیر نیروهای جانبی دارای صلبیت و پایداری است و واژگون نمیشود. در مواردی نیز سیستم بادبند را هر چند دهانه قاب در میان باشد، بین دو قاب قرار میدهند.
اتصالات در خرپا
اعضای خرپاها بوسیله جوش، پیچ و مهره، پرچ به یکدیگر متصل میشوند. اتصال اعضاء گاهی به طور مستقیم و گاهی به وسیله ورقی موسوم به ( ورق اتصال) صورت میگیرد، بنابراین در عمل نه تنها حالت اتصال مفصلی در انتها اعضاء وجود ندارد بلکه پیوند آنها به یکدیگر و به ورق اتصال از گیرداری قابل ملاحظهای نیز برخوردار است.
البته در صورتیکه طول عضو خرپا نسبتاً بزرگ و حدوداً بیش از 15 متر باشد تنشهای خمشی ناشی از گیرداری عضو به کمتر از 10% تنشهای محوری رسیده و فرض خرپای ایدهآل با اتصالات مفصلی چندان دور از واقعیت نحواهد بود.
ورق اتصال در خرپا با توجه به فرم اعضای آن به دست میآید. یکی از مسائلی که گاهی در اتصالات خرپاها پیش می آید خمش ورق اتصال است. خمش ورق اتصال در بعضی موارد موجب تغییر فرم و کج شدن خرپا و احتمالاً خرابی آن میگردد.
گسیختگی جوش، پارگی ورق و برش پیچ و پرچها را نیز باید از ضایعات اتصال ضعیف خرپاها به شمار آورد.