تحلیل اقتصادی «انتقال پایتخت»

انتقال پایتخت همان‌طور که همگان می‌دانند موضوع جدیدی نیست و از ده‌ها سال قبل طرح‌های مختلفی از سوی دولت‌ها برای این موضوع تهیه شده، اما همه این طرح‌ها ناکام مانده‌اند.
بیش از 200 سال از پایتختی تهران می‌گذرد و تقریبا از دوران بعد اتمام جنگ تحمیلی یعنی از اواخر دهه 60 تاکنون، موضوع انتقال پایتخت پیوسته مطرح بوده است. در ابتدا، طرح «ساماندهی پایتخت» با هدف بهسازی شهر و امکانات شهری در همان ابتدای دهه 70 مطرح شد هر چند باز هم به طور جد این موضوع تعقیب نشد تا اینکه در اواخر دهه 70 انتقال پایتخت مجددا در دستور کار دولت وقت قرار می‌گیرد، ولی برخی مخالفت‌ها با محتوای طرح، مانع پیگیری انتقال می‌شود.
در نهایت این موضوع در دولت‌های هشتم و نهم و دهم به نتیجه نرسید تا اینکه در دولت یازدهم برای چندمین بار «انتقال پایتخت» به شکلی متفاوت مطرح می‌شود.
طرح انتقال پایتخت در دولت یازدهم به بهمن 1391 برمی‌گردد که با عنوان «طرح انتقال پایتخت سیاسی - اداری» توسط 52 نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تهیه و تدوین شد و در نهایت طرح مذکور با اصلاحاتی از جمله تغییر نام با عنوان «طرح امکان‌سنجی انتقال مرکز سیاسی و اداری کشور و ساماندهی و تمرکززدایی از تهران» در 6 اردیبشهت امسال به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و 10 روز پس از آن یعنی در تاریخ 16 اردیبهشت این موضوع در شورای نگهبان بررسی و پس از تایید این شورا، طرح تبدیل به قانون شد تا دولت و سایر نهادهای مسوول، رسما مکلف به بررسی و مطالعه ابعاد پیدا و پنهان انتقال پایتخت شوند.
طبق این قانون قرار است شورایی فراقوه‌ای متشکل از 15 نفر شخصیت حقوقی از دستگاه‌ها و قوای سه گانه طی 2 سال موضوع جابه‌جایی پایتخت سیاسی کشور را بررسی کنند و سپس درباره انتقال، عدم انتقال یا احیانا راهکارهای دیگر برای ساماندهی پایتخت فعلی تصمیم‌گیری شود.
اکنون موافقان انتقال پایتخت، توزیع عادلانه امکانات، تمرکززدایی، خطرات ناشی از بلایای طبیعی مانند زلزله و سیل برای تهران و مسائل حکومتی و مدنی را از جمله دلایل خود برای انتقال پایتخت عنوان می‌کنند، اما مخالفان طرح، ابهام در نحوه انتقال پایتخت، فراهم نبودن زیرساخت‎‌ها و از همه مهم‌تر هزینه جابه‌جایی را از مستندات خود برای امکان‌پذیر نبودن انتقال برمی‌شمارند.
تاکنون کشورهای بسیاری دست به انتقال پایتخت زده‌اند که گاه پایتخت خود را به یک شهر جدید و گاه نیز به یک شهر قدیمی منتقل کرده‌اند. اما هر آنچه از طرح این موضوع برمی‌آید این است که باید سخت و مجدانه ابعاد مختلف انتقال پایتخت امکان‌سنجی شود، چراکه کوچک‌ترین اقدام بدون برنامه می‌تواند آثار ناگواری داشته باشد که مهم‌ترین آن صرف هزینه برای این جابه‌جایی است. در صفحه امروز باشگاه اقتصاددانان، موضوع انتقال پایتخت مورد بررسی قرار گرفته است.